Το παρόν είναι μια αναδημοσίευση απ' τον δικτυακό τόπο της Εποχής. Εγώ θα πω την αποψάρα μου εν συντομία και μετά θ' αφήκω τους αρθρογράφους να μιλήσουνε.
Είχα την πεποίθηση, μέχρι που διάβασα τούτηνε τη συνέντευξη, ότι ο συνήγορος ταυτίζεται με τον κατηγορούμενο. Επηρεασμένος από Κούγιες και Λικουρέζους εκλάμβανα ως φασιστόμουτρα τους δικηγόρους των ναζί. Φαίνεται πως δεν είναι ακριβώς έτσι... Για κάθε πράξη πρέπει, ώστε να μην υποπέφτουμε σε μεταφυσικές συλλογιστικές, να εξετάζουμε τις συνέπειές της δεδομένης της θέσης στην ιστορική συγκυρία που την συναντάμε. Όσο κι αν μας πιέζει το ηθικό μας σύστημα πρέπει ν' αντιστεκόμαστε στις παρωπίδες που σκοτεινιάζουν όλον τον υπόλοιπο κόσμο και φωτίζουν μόνο το περίγραμμα της εξεταζόμενης υπόθεσης. Σύμφωνα με τον Βερζές δεν είναι επιτρεπτός συλλογισμός ο συμπερασμός της αναγκαιότητας της δίκης του Μπάρμπι δια της ύπαρξης των εγκλημάτων του και αυτό, ουσιαστικά, αναλύω. Η δίκη δεν είναι μια υπεριστορική απονομή δικαιοσύνης, είναι μια κατηγορία ενός συγκεκριμένου φορέα προς έναν άλλο εντός ενός συγκεκριμένου ακροατηρίου. Όταν δικάζεται στη σύγχρονη Ελλάδα ένας ψυχοπαθής δολοφόνος την "απόδοση δικαιοσύνης" η κοινή γνώμη την εκλαμβάνει ως απόδοση δικαιοσύνης επί του συγκεκριμένου και όχι ως αντικειμενικοποίηση του δικαστικού συστήματος. Έτσι όταν δικάζεται ένας διαδηλωτής υπάρχει μια υποψία ως προς το αμερόληπτο του δικαστικού σώματος, υποψία που δεν νοθεύεται από την ικανοποίηση της τέλεσης της προαναφερθείσας δίκης. Όταν δικάζει μια πολεμική μηχανή μια άλλη πολεμική μηχανή (γιατί έτσι συμβαίνει, το δικαστήριο δεν ήρθε απ' τον ουρανό) τότε η δίκη τοποθετεί τους δικαστές υπεράνω της φύσης της διαμάχης και συνεπώς αμνηστεύει την "ενάγουσα" δύναμη για τα παρόμοια εγκλήματά της. Αξίζει να σημειωθεί ότι η όποια προσπάθειά μας για ολοκληρωτική απόδοση δικαιοσύνης, για καταδίκη και των μεν και των δε θα πρέπει κι αυτή να βλέπεται ρεαλιστικά. Δεν είναι ίση αντιμετώπιση η μεν κριτική να παίρνει παγκόσμιες διαστάσεις κι η άλλη να περιορίζεται στα στενά όρια των αριστερίστικων φυλλάδων, διότι πρακτικά (και τονίζω πως αυτό πρέπει να εξετάζουμε) αυτό συμβαίνει.
------------------------------------------------------------------
To 1985 για την Ελλάδα ήταν έτος "ανατροπών" και εκλογών. Αποκαθηλώνεται ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, στον προεδρικό θώκο αναδεικνύεται ο ανακριτής της "υπόθεσης Λαμπράκη", Σαρτζετάκης, ο "Σχολιαστής" κυκλοφορεί με τον Ζαν -Λουί Τρεντινιάν στο εξώφυλλο, και η Ελλάδα μπαίνει στη δεύτερη φάση της "αλλαγής", που θα προαναγγείλει νέα λιτότητα (ακόμη δεν είχε εφευρεθεί ο όρος "εκσυγχρονισμός").
Τον ίδιο χρόνο αρχίζει στη Γαλλία, μεσούσης της "παντοκρατορίας Μιτεράν", η δίκη κατά του Κλάους Μπάρμπι, του "χασάπη της Λυών", την υπεράσπιση του οποίου αναλαμβάνει ο Ζακ Βερζές, γνωστός στους Ευρωπαίους ήδη από τα χρόνια του "Πολέμου της Αλγερίας". Ο 80χρονος πλέον Βερζές αποτελεί μία εξαιρετική περίπτωση μαχητικού δικηγόρος, "από την άλλη πλευρά του καθρέφτη", όπως είχε αιτιολογήσει κάποτε την "εξαφάνισή" του: μπορεί να υπερασπίζεται με την ίδια ευκολία μαχητές του FLN και της Αλγερινής Επανάστασης και ταυτόχρονα να αγορεύει ως συνήγορος του Στρατηγού Σαλάν, από τα ιδρυτικά στελέχη της "Οργάνωσης Μυστικός Στρατός" (OAS), ενώ δεν λείπει από καμιά μεγάλη δίκη εις βάρος όσων η Δύση θεωρεί "τρομοκράτες" και "δικτάτορες", από τον Κάρλος μέχρι τον Μιλόσεβιτς.
Η "Εποχή", με αφορμή την ελληνική έκδοση του βιβλίου του "Η στρατηγική της δίκης" (Jaques Verges, De la strategie judiciaire, Paris 1968), αναδημοσιεύει μία άγνωστη στην Ελλάδα και άκρως επίμαχη συνέντευξη του "Μαιτρ Βερζές", εν όψει της ανάληψης της υπεράσπισης του Κλάους Μπάρμπι, τον Μάιο του 1985, που δημοσιεύτηκε στην (αρκούντως "άτακτη" στα πρώτα βήματά της) tageszeitung.
Για τους γερμανόφωνους αναγνώστες διαφωτιστική πάντως είναι η συνέντευξη του Ζακ Βερζές στον Spiegel (36/ 2. 9. 2002) που παραχώρησε στον Αλεξάντερ Σμόλτσυκ.
Μαιτρ Βερζές, η δίκη του Κλάους Μπάρμπι θα έχει οδυνηρές αποκαλύψεις;
Θα έχει, αλλά θα είναι επώδυνη μόνο για εκείνους, που στήριξαν το πολιτικό ή το οικονομικό τους κεφάλαιο σε ένα ψέμα. Η γαλλική κοινωνία στηρίζεται σε ένα ψέμα από τον καιρό της γερμανικής κατοχής. Μπορεί κανείς σ' αυτή τη χώρα να μιλήσει ελεύθερα για τη Ζαν ντ' Αρκ και τον Ναπολέοντα, αλλά δεν μπορεί κανείς να θέσει ερωτήματα για την περίοδο 1940-1944. Ο φασισμός γοήτευσε την καθεστηκυία τάξη στη Γαλλία, όπως και αλλού, όπως και τους διανοούμενους. Ύστερα, η Γαλλία ήταν υπό κατοχή και η κυβέρνηση του Βισύ συνεργάστηκε με τους Γερμανούς. Από την άλλη, υπήρξε εξ αρχής αντίσταση, αλλά ήταν διασπασμένη. Είναι παράλογο, να ισχυρίζονται τα γαλλικά πολιτικά κόμματα ότι η Αντίσταση ήταν ενωμένη, ακριβώς σαν αίφνης να είχε τελειώσει η ταξική πάλη. Αναφέρεται, επίσης, ότι η Γαλλική Αντίσταση πολέμησε για ανθρωπιστικές αξίες. Πολλοί από τα μέλη της διεξήγαν έναν καθαρά εθνικιστικό αγώνα. Ο συνταγματάρχης Γκοντάρ, επί παραδείγματι, που εφάρμοσε στον Πόλεμο της Αλγερίας καταπιεστικές πρακτικές, ήταν λοχαγός στην Αντίσταση, στον πόλεμο κατά του Μπάρμπι.
Πώς συνδέονται αυτές οι σκέψεις με την υπεράσπιση του Κλάους Μπάρμπι;
Το ξέρω, πως η ευρωπαϊκή αριστερά, ακόμα και οι ευρωπαίοι αριστεριστές απορρίπτουν την υπεράσπιση του Μπάρμπι από μέρους μου. Γι' αυτούς, οι δολοφονίες στα αραβικά κράτη, στην Αφρική ή την Ασία είναι "λυπηρές υπερβολές". Το απόλυτο Κακό, από το οποίο υπέφερε η Ευρώπη, είναι γι' αυτούς ο ναζισμός. Η αποικιοκρατία αντίθετα, από την οποία υπέφεραν οι λαοί, δεν είναι το ίδιο. Με αυτόν τον τρόπο, η Ευρώπη "μυστικοποίησε" τον ναζισμό και, ταυτόχρονα, έδωσε συγχωροχάρτι στον εαυτό της για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, που έγιναν αλλού ή συνεχίζουν να γίνονται. Συγκρατούμε τη λέξη "γενοκτονία" μόνο για τους Εβραίους, αλλά κανείς δεν αναφέρεται στους Ερυθρόδερμους της Αμερικής. Η αγανάκτηση, με την οποία με αντιμετωπίζουν αυτοί οι αριστεριστές, αυξάνει περισσότερο την περιφρόνησή μου γι' αυτούς, για τον λόγο ότι συμμετέχουν στο όνομα ενός μύθου στα σημερινά εγκλήματα.
Αμφισβητείτε δηλαδή την αντιφασιστική συνείδηση των αριστερών, η οποία, επί παραδείγματι, στη Γερμανία είναι η αφετηρία για μία προοδευτική τάση αλλαγών και η οποία απορρίπτει τη δική σας τακτική της υπεράσπισης;
Οι μεγάλες δίκες για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του 60, η δίκη του Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ, οι πρώτες δίκες εις βάρος των φυλάκων του Άουσβιτς. Αυτό συνέβη την εποχή της αγγλο-γαλλικής επίθεσης κατά της Αιγύπτου, της αμερικανικής απόβασης στον Κόλπο των Χοίρων και της χειρότερης καταπίεσης στην Αλγερία. Είναι η εποχή, όπου ο Τζων Φ. Κέννεντυ, ο μεγάλος φιλελεύθερος, τον οποίο θαύμαζε η αριστερά στη Δύση, ξεκίνησε τον "ειδικό πόλεμο" κατά του Βιετνάμ. Μέσω αυτών των δικών για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, η Δύση και το Ισραήλ έπρεπε να καταλάβουν τη θέση του θύματος, για όσα δεινά υπέστησαν στην περίοδο 1940-1945. Στο ίδιο πνεύμα σχεδιάστηκε και η δίκη του Μπάρμπι. Για αιώνες υπήρξαν οι δήμιοι, και παραμένουν μέχρι σήμερα. Αν λοιπόν επικεντρωθούμε στον αγώνα της αριστεράς κατά του φασισμού, τότε είναι σα να διευκολύνουμε αυτούς τους δήμιους.
Αφαιρείτε από τη Γαλλία το δικαίωμα να καταδικάσει ένα Ναζί;
Ποιος δικάζει σήμερα τον Μπάρμπι; Ένα κράτος, του οποίου ο Πρόεδρος υπήρξε ο υπουργός αστυνομίας, όταν ξεκίνησε ο Πόλεμος της Αλγερίας. Ένα κράτος, του οποίου ο Πρόεδρος ήταν υπουργός δικαιοσύνης, όταν άρχιζαν να αποκεφαλίζουν στην Αλγερία τους κρατούμενους. Αλλά γι' αυτά δεν γίνεται λόγος. Αν εγκρίνει κανείς τη "δίκη του Μπάρμπι" ως πολιτική επιχείρηση, τότε βρίσκεται κανείς στην πλευρά των αποικιοκρατών. Γι' αυτό τον λόγο, αισθάνομαι ως συνήγορος σ' αυτή τη δίκη "σα στο σπίτι μου".
Μπορεί να αισθάνεστε καλά, μήπως όπως είστε και ο μόνος;
Στην Αλγερία δεν αισθάνομαι καθόλου μόνος. Γιατί; Διότι οι Γάλλοι δολοφόνησαν από τα εννιά εκατομμύρια Αλγερινών το ένα. Η σοσιαλιστική γαλλική αποικιοκρατία σκότωσε πολλούς περισσότερους απ' ότι ο ναζισμός στη Γαλλία, κι αυτή είναι η αλήθεια των καιρών μας.
Σάς προσάπτουν κυνισμό, όταν συγκρίνετε τέτοια εγκλήματα. Γιατί δεν απαιτείτε, όπως κάνουν οι πολέμιοί σας, την καταδίκη όλων αυτών των εγκλημάτων;
Όσοι υποστηρίζουν ότι όλα τα εγκλήματα πρέπει να καταδικαστούν είναι ψεύτες. Να σάς δώσω ένα παράδειγμα: δυο φορές ανέλαβα, στο όνομα δύο αλγερινών οικογενειών, υποθέσεις, χαρακτηρίζοντάς τις "εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας" και τις δυο φορές απορρίφθηκαν από τον ανακριτή. Ακούσατε ποτέ τη γαλλική "Λίγκα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα" να διαμαρτυρηθεί; το ίδιο το παρισινό αναθεωρητικό δικαστήριο, το οποίο ασχολήθηκε με την "υπόθεση Μπάρμπι", απέρριψε την αίτησή μου. Διαμαρτυρήθηκε κανείς; Πάντως, το Δικαστήριο παραδέχτηκε ότι τελέστηκαν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στην Αλγερία, έχουν όμως αμνηστευτεί. Αυτό σημαίνει, ότι τα εγκλήματα των Γερμανών στη Γαλλία δεν μπορούμε να τα ξεχάσουμε, αλλά τα εγκλήματα των γαλλικών στρατευμάτων μπορούμε, βοηθούσης της αμνηστίας, να τα ξεχάσουμε. Ο Μπάρμπι έχει δίκιο, όταν λέει, ότι πρόκειται για την πάγια αρχή "Ουαί τοις ηττημένοις!".
Θα επιχειρηματολογούσατε με τον ίδιο τρόπο, αν εμφανιζόσασταν σε μία "δίκη του Μπάρμπι" στην Ομόσπονδη Γερμανία;
Είναι αυτονόητο ότι δεν θα μιλούσα με τον ίδιο τρόπο στη Βόννη, όπως τώρα στο Παρίσι. Δεν έχω κανένα λόγο, να παραδώσω μαθήματα στους γερμανούς δικηγόρους. Βρίσκομαι σε αυτή τη δίκη που διεξάγεται σε γαλλικό πλαίσιο και, ευρύτερα, στο πλαίσιο των αποικιοκρατικών χωρών της Δύσης.
Δεν θλίβεστε για το γεγονός, ότι οι θέσεις σας γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης στην Ομόσπονδη Γερμανία, από τους "ιστορικούς του αναθεωρητισμού", που θέλουν να ερμηνεύσουν τη γερμανική ιστορία ανάλογα και να την απαλλάξουν, εξισώνοντας τον εθνικοσοσιαλισμό με τα γκούλαγκ και τους αποικιοκρατικούς πολέμους;
Δεν λυπάμαι για τίποτα. Η αλήθεια δεν πρέπει να κρύβεται για λόγους εθνικού εγωισμού. Αν ενοχλούνται οι Γερμανοί, ας ενοχλούνται. Δεν βλέπω τον λόγο, γιατί πρέπει να αποσιωπάται το μαρτύριο εκατομμυρίων ανθρώπων, επειδή μπορεί να ενοχλεί τους Γερμανούς, στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν τη δική τους ιστορία. Αυτή είναι η αλήθεια της εποχής μας.
Παρουσίαση-απόδοση:
Κ. Θ. Καλφόπουλος
* "Die Linke ist rassistisch und europazentriert". Der Anwalt von Klaus Barbie, Jaques Verges, sprach mit der taz ueber seine Prozessstrategie. Ist Antifaschismus nur Ablenkung vom Kolonialismus?, die tageszeitung, 12. 5. 1987, Interview: Georg Blume.
Φωτό: Der Spiegel/ Thomas Rush
Σημ.: ο τίτλος του προηγούμενου δημοσιεύματος "Forget Bagdhad" είναι δάνειος από την ταινία του Ελβετού σκηνοθέτη Σαμίρ Νακάς, που αναφέρεται στην ιστορία των ιρακινο-ισραηλινών εποίκων, πριν και μετά την εγκατάστασή τους στο Ισραήλ.
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
6 σχόλια:
δεν ξερω, ναι μεν καταδεικνυει ορθα πως το κρατος δεν εχει δικαιωμα να δικαζει γιατι εχει κανει τα ιδια και χειροτερα εγκληματα... ομως το να προσπαθεις να βγαλεις και την αλλη πλευρα λαδι μου φαινεται καπως...
Ο Βερζές ενώ αναδεικνύει σωστά την υποκρισία και την αναλγησία της μιας πλευράς φαίνεται λες και το κάνει απλά για να "δικαιώσει" την άλλη. Κατά 50% τον συμπαθώ :P
Εδώ έχουμε κάτι παρόμοιο με τη δίκη του Μιλόσεβιτς ή του Σαντάμ. Δε σκοπεύει κανείς να βγάλει λάδι τον κάθε εγκληματία, αλλά παίρνεις θέση στο πρακτικά ανυπέρβλητο δίλημμα "καταδίκη προηγούμενων εγκληματιών-αποδοχή του ηθικά άμεμπτου της ενάγουσας πολεμικής μηχανής" ή "απόρριψη της ψευτοδίκης-εκ των πραγμάτων αθώωση των προηγούμενων εγκληματιών". Δυοίν κακοίς το μη χείρον βέλτιστον αναγκαστικά, καθόσον ο,τιδήποτε άλλο είναι ουσιαστικά επιλογή ενός εκ των δύο κι απλά ο υιοθετών δε το καταλαβαίνει...
Ως προς την λύση του διλήμματος τώρα, δεν έχουμε καν μια μεροληπτική δίκη, αλλά μια θεατρική παράσταση ενός αιμοσταγούς θιάσου που προσπαθεί να χαρακτηριστεί ως απονομή δικαιοσύνης. 50% συμπάθειας θα δικαιούταν άμα είχαμε ένα λαϊκό δικαστήριο να κατηγορεί τους φονιάδες του, εδώ έχουμε τις ΗΠΑ να κατηγορούν τον Σαντάμ και δια των εγκλημάτων του να προσπαθούν να βάλουν τον εαυτό τους στη θέση του νόμιμου κριτή της παγκόσμιας ισορροπίας. Το να λες "ας καταδικαστεί ο Μιλόσεβιτς απ' τη Χάγη και οι λοιποί εγκληματίες θα καταδικαστούν από τη λαϊκή εξουσία όταν κάμουμε επανάσταση" είναι δύο μέτρα και δύο σταθμά. Ή θα στοχεύεις στην καταδίκη και των δύο πλευρών από ένα μελλοντικό λαϊκό δικαστήριο και θα μέμφεσαι την εκάστοτε παρωδία δίκης ή ουσιαστικά θα τοποθετείσαι υπέρ του δικαιώματος του ενός εγκληματία να δικάζει τον άλλον για να εξομαλύνει τ' ανδραγαθήματά του.
Εγώ διαφωνώ. Η δικαιοσύνη πάντα σε όλα τα κοινωνικά συστήματα είναι μέρος του επικοδομήματος, είναι ταξική, και παίρνει αποφάσεις βάσει πολιτικού συσχετισμού. Αυτό σημαίνει ότι όπως σε όλα τα ζητήματα, το κίνημα μπορεί να αποσπά κατακτήσεις μέσα στον καπιταλισμό -και πρέπει να το κάνει.
Το λαϊκο κίνημα μπορεί να επιβάλλει δικαστικές αποφάσεις της αστικής δικαιοσύνης, πάντα όμως σαν αποτέλεσμα μαζικής κινηματικής πίεσης. Η καταδίκη Κορκονέα, πχ, υπό το βάρος του Δεκέμβρη, 1) δε θα είχε συμβεί αν δεν είχε συμβεί ο Δεκέμβρης, 2) είναι μια παράπλευρη κατάκτηση του, απονομιμοποιεί το να πυροβολεί η ελληνική αστυνομία διαδηλωτές, πράγμα που δεν είναι γενικώς δεδομένο -πχ ρώτα τους τσιγγάνους. Αθωωτική απόφαση ή μικρή ποινή, θα έδινε ξεκάθαρο σήμα: "πυροβολάτε ελεύθερα". Όπως και η αθώωση της ζαρτινιέρας σημαίνει: "βαράτε ελέυθερα".
Το κίνημα πρέπει να θέτει στόχους δικαστικούς, όμως να ξέρει ο κόσμος ότι η απόφαση δε θα εξαρτηθεί καθόλου από τα νομικά του επιχειρήματα, αλλά από τη μαζική του κινητοποίηση.
Παίδες μπερδεύεστε νομίζω...
Ένα ζήτημα που βάζει ο Βερζές είναι το στοιχειώδες: το δικαίωμα κάποιου να είναι αθώος μέχρι τελεσίδικης καταδίκης του ισχύει ή όχι για όλους; Ο Μπαρμπί κατηγορείται (ιστορικός ενεστώτας) για βαρειά και απεχθή εγκλήματα. Υπάρχει η διαδικασία για να αποδειχθεί ότι τα έκανε και να αποδωθεί δικαιοσύνη -δικαιοσύνη προφανώς με τους όρους του γαλλικού ποινικού κώδικα, ούτε με τις δικές μας προσωπικές αντιλήψεις ούτε με την πολιτική στράτευση του καθενός.
Άραγε ο Μπαρμπί πρέπει να στερηθεί δικονομικών δικαιωμάτων επειδή η κοινή γνώμη - ένοχη εξίσου για μια σειρά παραπλήσια ή ταυτόσημα με του επίδικου ζητήματα - είναι εναντίον του?
Κατα τα άλλα στην ένοια του κράτους εμπεριέχεται και η έννοια της προνομιακής και αποκλειστικής από αυτό "απονομής δικαιοσύνης".
Σωστό αυτό που λένε κάποιοι, ότι ο Βερζές ,προκαταλαμβάνει ηθικά, "ζυμώνει" ας πούμε την υπερασπιστική γραμμή του - πλευρά της δουλειάς του είναι εξάλλου - αλλά αν ξεφύγουμε από το θέμα ότι έχουμε να κάνουμε με δίκη, δηλ. συγκροτημένη διαδικασία πάνω σε κώδικες, νόμους κλπ. διατάξεις χάνουμε τη μπάλλα.
Σαφώς και τα γαλλικά δικαστήρια δεν είναι λαϊκά δικαστήρια και σαφώς υπήρξε πολιτική σκοπιμότητα στη δίκη του. Σκοπιμότητα πέραν κάποιων ορίων - αυτό που λέει π.χ. για το Μιττεράν. Και σαφώς, ένας υπερήλικας τότε πρώην ναζί, ακόμα και καταδικαζόμενος δεν θα έφερνε πίσω τα θύματά του. Αυτοί είναι οι μηαχνισμοί της "δικαιοσύνης".
Όποιος ενδιαφέρεται για "πολιτική" αποκατάσταση πρέπει να γυρέψει συνολική πολιτική λύση.
Δημοσίευση σχολίου