Η ΙΣΤΟΡΙΑ - ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ - ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ (ο Στίνας ήταν διακοπές)
Το 1941 και ως τα μέσα του 1942 οι Ιταλοί ελέγχουν ακόμη και τον Ορεινό όγκο του νομού Καρδίτσας. Από το φθινόπωρο όμως του 1942, μόνο με τα κιάλια βλέπουν το βουνό! Οι λιγοστοί Έλληνες αντιστασιακοί άρχισαν ήδη να πληθαίνουν και να παρενοχλούν τον εχθρό.
Στην Καρδίτσα στις 22 Μαϊου του 1941 πρωτοαποφασίστηκε, πρωτοξεκίνησε και επεκτάθηκε σε ολόκληρη τη Θεσσαλία το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο.
Στην Καρδίτσα, επίσης, στις 20 Απριλίου του 1942 κηρύχτηκε η πρώτη στην Ελλάδα γενική απεργία.
Η Καρδίτσα στις 12 Μαρτίου του 1943 ήταν η πρώτη ελεύθερη πόλη στην κατεχόμενη Ευρώπη και δίκαια ονομάστηκε τότε «Πρωτεύουσα της Ελεύθερης Ελλάδας».
Ας δούμε τι έγινε τότε στην Καρδίτσα, μια πόλη 14.000 κατοίκων:
Τέλος Φεβρουαρίου 1943 αποσύρεται από την περιοχή Αλμυρού – Φαρσάλων μια αντάρτικη ομάδα με αρχηγό το Βασίλη Μπακάλη. Η ομάδα είχε φύγει ένα μήνα πριν από τα Άγραφα με 14 αντάρτες και τώρα απέκτησε 97. Περνώντας από την Ερέτρια τους ακολούθησαν εργάτες των εκεί μεταλλείων με άφθονους δυναμίτες και άλλα εκρηκτικά. Όταν έφτασε στους Σοφάδες πρότεινε κάποιος:
- Δε δοκιμάζουμε αυτά τα εκρηκτικά στη γέφυρα; Να δούμε τι κάνουν, για να μην τα κουβαλάμε άδικα.
Άλλο που δεν ήθελαν οι υπόλοιποι. Η γέφυρα ήταν η σιδερένια της Καράμπαλης στο Σοφαδίτη ποταμό, με άνοιγμα 50 περίπου μέτρων. Οι εργάτες των μεταλλείων βγήκαν να πολεμήσουν με όπλα κι ούτε είχαν σκεφτεί ότι θα χρησιμοποιούσαν ως αντάρτες την τέχνη τους.
Η γέφυρα σε λίγο καταρρέει με πάταγο, με ζητωκραυγές και χοροπηδήματα των ανταρτών. Η συγκοινωνία της Δ. Θεσσαλίας με το Βόλο διακόπηκε. Μετά από αυτή την επιτυχία, λέει κάποιος στον ενθουσιασμό του:
- Δεν πάμε και στην άλλη;
Η άλλη είναι η μεγάλη γέφυρα στον Πηνειό - στο Δροσερό - με βάθρα ψηλά και μήκος 90 περίπου μέτρων. Συμφωνούν όλοι. Σαν να πρόκειται να πάνε σε πανηγύρι. Διασχίζουν τον κάμπο ανατολικά από την Καρδίτσα. Με τα τραγούδια τους και με την όλη χαρούμενη φασαρία τους ενθουσιάζουν και ξεσηκώνουν τους κατοίκους στο πέρασμά τους από χωριά. Και η δύναμή τους φτάνει στους 111. Φτάνουν έτσι στον Πηνειό, στην ξύλινη γέφυρα που είχε κατασκευάσει η ελληνική πολιτεία το 1935, μετά μισό αιώνα που η Θεσσαλία ελευθερώθηκε από τους Τούρκους.
Η γέφυρα ανάμεσα στα χωριά Μεγάλα Καλύβια και Αγναντερό συνέδεε τους νομούς Τρικάλων και Καρδίτσας και εξυπηρετούσε όλη τη Δυτική Θεσσαλία. Την υπόσχονταν όλοι οι πολιτικοί, αλλά κανένας δεν την κατασκεύαζε. Ο Κονδύλης βρήκε τρόπο να εκπληρώσει προεκλογική υπόσχεση για ψηφοθηρία, το 1935: την έφτιαξε ξύλινη. Σε ανταπόδοση οι Καραγκούνηδες τη βάφτισαν σκωπτικά γέφυρα του Κονδύλη.
- Να την κάψουμε, φωνάζουν οι αντάρτες.
Και την πυρπολούν χορεύοντας στη λάμψη των φλογών.
Από κει πάνε στη σιδερένια γέφυρα του τρένου. Οι μεταλλωρύχοι ξαναπιάνουν δουλειά. Και σε λίγο την ανατινάζουν. Κανένας ως εκείνη τη στιγμή δεν είχε σκεφτεί ότι καταστρέφοντας αυτές τις τρεις γέφυρες είχαν καταφέρει να απομονώσουν την Καρδίτσα οδικά και σιδηροδρομικά από όλες τις κατευθύνσεις.
Πάνε κατόπιν στο σιδηροδρομικό σταθμό Δροσερού. Ο Μπακάλης παίρνει στο τηλέφωνο το σταθμό Καρδίτσας. Στο τηλέφωνο βγαίνει ο Ιταλός φρούραρχος και μισο-ελληνικά, μισο-ιταλικά του λέει:
- Είμαστε 1.800 αντάρτες. Ετοιμαζόμαστε να επιτεθούμε στην Καρδίτσα. Αν βρούμε αντίσταση θα χτυπήσουμε σκληρά. Και κλείνει το τηλέφωνο.
Ο Ιταλός ακούγοντας τα λόγια του Μπακάλη, σάστισε. Έμεινα άγαλμα με το ακουστικό στο χέρι. Στην πραγματικότητα, οι αντάρτες ούτε 1.800 ήταν, ούτε επίθεση σχεδίαζαν. Απλώς σπάζουν πλάκα, χωρίς να υποψιάζονται ότι οι Ιταλοί θα τους πάρουν στα σοβαρά.
Κι όχι άδικα. Οι Ιταλοί θυμούνται τη γενική απεργία προηγουμένως στην Καρδίτσα, η οποία νέκρωσε τα πάντα κι έδειξε ότι όλοι οι κάτοικοι της πόλης υπακούουν στο ΕΑΜ.
Γύρω από την πόλη, στα πεδινά και βέβαια στα ορεινά κυκλοφορούν αντάρτες. Πόσοι είναι; Άγνωστο για τους Ιταλούς.
Γνωστά όμως είναι σ’ αυτούς τα παθήματά τους σε πολλές μάχες (Οξύνεια, Πόρτες, Φαρδύκαμπος), που οφείλονταν στην κοινή δράση ανταρτών και ένοπλων κατοίκων.
Αυτά, με τα απανωτά σαμποτάζ σε δρόμους και τρένα και οι ανατινάξεις τώρα των γεφυριών γύρω από την πόλη, ανησυχούν τους Ιταλούς. Μετά τα τόσα παθήματά τους, φοβούνται για ένα νέο πάθημά τους στην Καρδίτσα, τώρα που η πόλη απομονώθηκε. Συνδέεται μόνο με τα Τρίκαλα με τον καταλασπωμένο και όχι καλά ολοκληρωμένο δρόμο Φαναρίου – Μουζακίου.
Αλλά για να περάσουν οι ενισχύσεις από εκεί θα χρειαστούν μια ολόκληρη μέρα να τον διανύσουν πεζοί, χώρια ο κίνδυνος να πέσουν σε ενέδρα , όπως στις Πόρτες.
Δεν πανικοβλήθηκαν οι Ιταλοί, αλλά εκτιμώντας τις δυνατότητες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ των ανταρτών και τους δεσμούς που είχαν με τους κατοίκους, αποφάσισαν να αποσύρουν τη φρουρά τους από την Καρδίτσα.
Υποχρεώνουν τους Καρδιτσιώτες να κλειστούν με το ηλιοβασίλεμα στα σπίτια τους την 11η Μαρτίου 1943, απαγορεύουν κάθε κίνηση τη νύχτα, ετοιμάζονται στη διάρκειά της και πριν τα ξημερώματα φεύγουν κρυφά προς τα Τρίκαλα. Εγκαταλείπουν ό,τι δεν μπορούν να πάρουν μαζί τους, όπως για παράδειγμα 80 τόνους μαλλί.
Το πρωί της 12ης Μαρτίου δεν υπάρχουν μέσα στην πόλη της Καρδίτσας κατακτητές.
Οι Καρδιτσιώτες ξυπνούν σε μια πόλη ελεύθερη. Πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται στην πλατεία. Τα τμήματα της Αντίστασης μπαίνουν συντεταγμένα στην πόλη. Αυθόρμητα χιλιάδες Καρδιτσιώτες πανηγυρίζουν μαζί με τους αντάρτες. Είναι απερίγραπτες οι εκδηλώσεις ενθουσιασμού των κατοίκων.
Η επιτυχία αυτή δεν υπήρξε νικηφόρα εφαρμογή σχεδίου, αλλά το επιστέγασμα της δραστηριότητας του ΕΑΜ και του ζήλου μονάδων του ΕΛΑΣ, που άρχισαν να εξαπολύουν με πρωτοβουλία τους τοπικές επιθέσεις.
Η Καρδίτσα είναι πια η πρώτη ελεύθερη πόλη σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το ραδιόφωνο του Λονδίνου μεταδίδει πανηγυρικά ότι οι Έλληνες αντάρτες απελευθέρωσαν την Καρδίτσα, την πρώτη πρωτεύουσα νομού στην Ευρώπη.
Η πόλη μας στη συνέχεια έγινε ουσιαστικά η πρωτεύουσα ολόκληρης της ελεύθερης ελλαδικής ζώνης, γιατί διαδραμάτιζε κυρίαρχο ρόλο, οικονομικό και καθοδηγητικό στην Εθνική Αντίσταση όλης της χώρας.
Έγινε το εμπορικό κέντρο του πλούσιου θεσσαλικού κάμπου και ο κόμβος μεταφοράς εμπορευμάτων μεταξύ της βόρειας, της νότιας και της δυτικής Ελλάδας.
Υπήρξε ταυτόχρονα το βασικότερο κέντρο ανεφοδιασμού, στήριξης και τροφοδοσίας του αντάρτικου στρατού που δρούσε στον ορεινό όγκο προσφέροντας πολύτιμες και αναντικατάστατες υπηρεσίες για την ευόδωση του απελευθερωτικού αγώνα.
Τον Οκτώβρη του 1943, ύστερα δηλαδή από 10 μήνες, η Καρδίτσα καταλαμβάνεται εκ νέου, αυτή τη φορά από τους Γερμανούς οι οποίοι συνεχίζουν την κατοχή ως το Σεπτέμβρη του 1944. Η αντίσταση συνεχίζει με μεγαλύτερη ένταση τον αγώνα.
Η κυβέρνηση του βουνού βρίσκεται στο Πετρίλο.
Στη Νευρόπολη λειτουργεί το Αντάρτικο Αεροδρόμιο. Δίνονται πια μάχες στα βουνά, στον κάμπο, ακόμη και μέσα στην πόλη, στη Ριζάβα (ριζοβούνι), στο Τσαούσι (Γεωργικό), στο Παλιόκαστρο (Μητρόπολη), στο σταθμό Φαναρίου, με αποκορύφωμα τη "μάχη της σοδειάς".
Οι Γερμανοί δεν νιώθουν πια ασφαλείς στην Καρδίτσα. Προβαίνουν σε σκληρά αντίποινα στον άμαχο πληθυσμό με ομαδικές εκτελέσεις πατριωτών, καταστροφές και εμπρησμούς.
Τον Αύγουστο του 1944 αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για τους Γερμανούς. Τα συνεχή χτυπήματα των ανταρτών, η γεωγραφική θέση της Καρδίτσας (η πόλη βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τα Άγραφα) η κατάρρευση του ανατολικού μετώπου και η προέλαση των Σοβιετικών (που δημιουργούν κίνδυνο αποκοπής των Γερμανών στα Βαλκάνια) όλα αυτά τους αναγκάζουν να εγκαταλείψουν την Καρδίτσα τις πρωινές ώρες της 2ας Σεπτέμβρη 1944.
Και φτάνουμε στην 1η Σεπτεμβρίου του 1944, όπου η ασφυκτική πίεση και οι ηρωικές επιθέσεις των ανταρτών όλο το προηγούμενο διάστημα κάμπτει το φρόνημα των Γερμανών και τους οδηγεί στην εγκατάλειψη της πόλης.
Το χάραμα της 2ας Σεπτεμβρίου του 1944 βρίσκει την Καρδίτσα πάλι ελεύθερη.
Τώρα η Καρδίτσα ελευθερώνεται οριστικά, ενάμιση μήνα πριν απ’ τις άλλες θεσσαλικές πόλεις.
Η Καρδίτσα πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος κατά τη διάρκεια της κατοχής και υπήρξε μια από τις περιοχές της Ελλάδας που η φασιστική κατοχή άφησε βαθιές πληγές. Η αντίσταση των Καρδιτσιωτών υπήρξε μνημειώδης.
Σημείωση: Το κειμενο αποτελει "αναδημοσιυεση" απο έρευνα-μελέτη πανω στο θεμα βασισμενη σε πηγες και εγγραφες μαρτυρίες παρόντων στα γεγονότα. Εξ ου και οι διαφοροι διαλογοι που οσο αστειοι και αν φαινονται δεν εκφραζουν παρα τον αυθορμητισμο και τη ζωντανια του αγωνιζομενου λαου. Άρα δε σημαινει οτι συμφωνουμε απολυτα με το (ακομα και ελαφρως πετσοκομενο) περιεχομενο και υφος του (καλα, το στινικο ιζημα σιγουρα θα εχει σκυλιασει που το διαβαζει=Ρ).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου