ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΝΘΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ «ΛΑΪΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ»

μια υπόθεση που απ’ όπου κι αν την πιάσεις βρωμάει

Το σύνθημα «κάτω ο νέος νόμος πλαίσιο», έτσι σκέτα και «πασόκικα», έβγαλε χιλιάδες φοιτητές στο δρόμο, έδωσε τροφή στα κινήματα των δασκάλων και των μαθητών και ήταν η προωθητική δύναμη του δεύτερου γύρου φοιτητικών κινητοποιήσεων με αιχμιακό σύνθημα το «στείρο» «όχι στην αναθεώρηση του άρθρου 16». Η υποστήριξη των πανελλαδικών πορειών σε μία πόλη αφενός έδινε πνοή αγώνα μόνο σ’ αυτήν την πόλη, αφετέρου έδιωχνε ένα σημαντικό κομμάτι των πρωτοπόρων στοιχείων κάθε πόλης σ’ αυτό το μέρος και επέτρεπε μόνο σ’ αυτό το κομμάτι αγωνιστών (δηλαδή σ’ ένα μικρό τμήμα του ανθρώπινου δυναμικού του αγώνα) να διαδηλώνει. Η προώθηση-πραγματοποίηση της «συγκρουσιακής λογικής» είτε φόβιζε τον κόσμο, είτε τον έκανε να θεωρεί κάτι ξένο τον αγώνα του, δηλαδή πέραν απ’ την επιρροή ή τις ανάγκες που θεωρούσε ότι είχε, είτε μετατόπιζε αλλού γι’ άλλού τη στοχοθεσία που έβαζε στον αγώνα του. Το σύνθημα της «μη εφαρμογής του νέου νόμου πλαίσιο» και με τον ίδιο τρόπο η μη επισήμανση του ουσιώδους της ανατροπής του νόμου ήταν αυτό που από τη μία έκανε να εκδηλωθεί η κούραση στον κόσμο, μιας και ο νόμος δεν ισχύει όσο μπορούμε να τον «σπάμε» στις Συνελεύσεις Τμημάτων [δηλαδή έδινε τουλάχιστον προοπτική νίκης στο άπειρο (αυτό έδινε να καταλάβουμε η «σοφία» των θιασωτών του, η πραγματικότητα ήταν λιγότερο «αισιόδοξη» με την προοπτική νίκης να ‘ναι ανύπαρκτη γιατί ούτε πάντα ούτε και σ’ όλες τις σχολές μπορούμε να «σπάμε» τα Τμήματα κι επιπλέον ο νόμος αυτός προβλέπει την υποχρηματοδότηση των σχολών που δεν τον εφαρμόζουν)] και από την άλλη επί της ουσίας πρότεινε και κατάφερε τη μεταφορά της πάλης από τις καταλήψεις και τις διαδηλώσεις τώρα στις μαζικές παραστάσεις στα όργανα συνδιοίκησης (αν όχι στην «πάλη» των εκλεκτόρων μας εκεί) του χρόνου. Η καλλιέργεια σύγχυσης, μεταξύ της ξεπουλημένης και καιροσκοπικά αγωνιστικής συνδικαλιστικής ηγεσίας και του σωματείου που βγάζει στο δρόμο ανθρώπους (καλώς ή κακώς, μέσ’ απ’ αυτό πιστεύουν ότι κινητοποιούνται μ’ αυτούς που ‘χουν τις ίδιες ανάγκες και συμφέροντα), οδήγησε στο να μην έχει μια τεράστια απεργιακή πορεία το φοιτητικό μπλοκ που της άρμοζε (λίγο έλλειψε να μην είχε τίποτα).

Η συνεισφορά κάθε λογής συνθημάτων στο να πάει μπρος ή πίσω το κίνημα δε (θα ‘πρεπε να) μας ρίχνει από τα σύννεφα όσον αφορά τη στάση και το ποιόν κάποιων παρατάξεων ή να μας εκπλήσσει. Όταν πιστεύουμε ότι απλά ζυμώνεται ένα σύνθημα με το να το «ανοίγουμε» στον κόσμο ή, ακόμα χειρότερα, με το να το πετάμε στα πλαίσιά μας ή στις αποφάσεις των οργάνων του κινήματος («ζυμώνεται» με την έννοια του «και κακό ή άκαιρο να ‘ναι τι είχαμε-τι χάσαμε, ο κόσμος θα τ’ αποκηρύξει άμα είναι») τότε είτε εξαπατάμε, είτε αυταπατόμαστε. Το να πιστεύει κανείς πως στις παρούσες συνθήκες η πολιτική ωριμότητα του κόσμου είναι τέτοια που, δεχόμενος επίθεση από παντού (από συμμάχους, «συμμάχους» και αντιπάλους), θα μπορέσει να συλλάβει τον προδοτικό ρόλο αυτών που είδε να ‘ναι μπροστάρηδες στους αγώνες του και θα μπορέσει, με τους ίδιους Κέρβερους πάνω στο κεφάλι του, να οργανώσει και να συντονίσει την πάλη του από μόνος του σε μια υγιή βάση, άρα λέμε ό,τι γουστάρουμε, είναι λόγος να θεωρηθεί επιεικής ο χαρακτηρισμός «αυταπάτη». Πριν προχωρήσουμε στα επόμενα καλό είναι να γίνει σαφές πως το προδομένο κίνημα είναι πολύ χειρότερο απ’ το ηττημένο κίνημα. Το προδομένο κίνημα νοηματοδοτεί στα μάτια του κόσμου που το στελέχωνε ή το παρακολουθούσε την έννοια «κίνημα» ως μέσον παραπλάνησης ή εκμετάλλευσης του λαού.

«Πανεπιστήμιο στην υπηρεσία των λαϊκών αναγκών» λέει η ΜΠΑΡΟΥΤΟΚΑΠΝΙΣΜΕΝΗ πρωτοπορία του ελληνικού λαϊκού κινήματος σηκώνοντας τη ματοβαμένη σημαία της επανάστασης. «Μα δεν είστε με τις λαϊκές ανάγκες;» λέει στους πασοκοπληρωμένους πράκτορες της κυβέρνησης που αρνούνται να πιστέψουν στην ορθότητα του συνθήματος στην παρούσα φάση και βλέπουν με εχθρότητα τη ΓΡΟΘΙΑ του ΚΚΕ που και ΚΕΦΑΛΗ στις καταλήψεις του Μάη-Ιούνη ήτανε και ΔΕΝ ξεπούλησε το μεγαλύτερο φοιτητικό κίνημα απ’ το ’91 και άλλα πολλά τέτοια αγωνιστικά. Πέραν απ’ την πλάκα δε μπορείς να βρεις τίποτα το ευδιάθετο σ’ αυτό το σύνθημα.

Για να μιλήσει κανείς για «λαϊκές ανάγκες» θα πρέπει να κάνει μια σειρά παραδοχών που, σε συνδυασμό μάλιστα μ’ αυτά που έπονται του συνθήματος, δίνει μια ανατριχιαστική ατμόσφαιρα, χειρότερη κι απ’ αυτή που βιώσαμε απ’ τους πρετεντερισμούς της ΚΝΕ στη περσινή 17 Νοέμβρη. Ως «λαϊκές ανάγκες» εννοούμε τις ανάγκες που ο κόσμος πιστεύει πως έχει ή αυτές που θα ‘πρεπε να πιστεύει πως έχει; Αν είν’ αυτές που θα ‘πρεπε τότε τι συμβαίνει; Μιλάμε για ανάγκες ανεξάρτητες των συνθηκών, εξαιρουμένων των τεχνολογικών αλλαγών, δηλαδή για μια υπεριστορική θεώρησή τους διανθισμένη με τα πλαστικά λουλούδια της αστικής αντίληψης της προόδου; Μιλάμε για τις ανάγκες που ευαγγελίζονταν οι αστικές επαναστάσεις; Οι «ανάγκες» που εφήβραμε ή ανακαλύψαμε, απ’ τη στιγμή που αυτός που θα ‘πρεπε να τις αναγνωρίζει ως ανάγκες δεν τις αναγνωρίζει, πρέπει να εξυπηρετούν κάποιο σκοπό. Ποιος είναι εν προκειμένω; Κοντολογίς, ανάγκες για να μπορέσει ο κάτοχός τους να κάνει τι όταν τις ικανοποιήσει; Εμείς όλα αυτά τα συλλάβαμε και τα δώσαμε με την επαρκή σαφήνεια στον κόσμο μέσα από συνθήκες ηρεμίας, απουσίας κινηματικού αναβρασμού; Περιμένουμε ν’ αποφενακιστεί η αντίληψη του κόσμου περί αναγκών με το να του δίνουμε ένα αποφενακισμένο μοντέλο εκπαίδευσης, εργασίας, μαγειρικής και δε ξέρω τι άλλο σε συνθήκες φενακισμού και νηνεμίας; Μήπως εν τέλει εννοούμε ως ανάγκες αυτά στα οποία υπολείπεται ο καπιταλισμός του κομμουνισμού (δε λέω «σοσιαλισμού» γιατί ρόλος του σοσιαλισμού υποτίθεται πως είναι η ικανοποίηση όλο και περισσότερων αναγκών, άρα κι εκεί υπάρχουν ανάγκες ανεκπλήρωτες); Τότε γιατί να ‘χουμε σφυροδρέπανο κι όχι “αλφάδι” (μιας και πολλοί έτσι το αντιλαμβάνονται τ’ “αλφάδι”); Αυτό το υπεριστορικό ον που διέκρινε αν και πως θα ‘ναι ο κομμουνισμός μπορεί να εξηγήσει στον αδαή λαό πως γίνεται να φέρουμε τον κομμουνισμό σαλαμωτά; Αν μιλάμε για τις ανάγκες που πιστεύει ο λαός πως έχει τότε τι γίνεται; Για ποιες ανάγκες μιλάμε; Για την ανάγκη που πολλοί έχουν να ξεχρεώσει ο ΠΑΟΚ με λεφτά του κράτους; Η κοινωνία έχει όλη τις ίδιες ανάγκες; Μιλάμε δηλαδή για έναν διαταξικό ορισμό των «λαϊκών αναγκών»; Αν όχι, με ποια κριτήρια επιλέξαμε μια συγκεκριμένη κλάση αναγκών που ο λαός πιστεύει πως έχει και το συμπλήρωμά της το χαρακτηρίσαμε φενακισμένο; Είναι το ίδιο αντικειμενικά με τις «αντικειμενικές λαϊκές ανάγκες» που προαναφέραμε;

Όσοι πιστεύουν πως ο Μαρξ πήρε το Κεφάλαιο από το όρος Σινά, οπότε αρκούν καμιά δεκαριά Ιερές Σύνοδοι για να το ερμηνεύσουμε ή/και να το «ερμηνεύσουμε» ώστε να βγάλουμε και να προωθήσουμε (υπεριστορικά πάντα) τα σούπερ επαναστατικά μοντέλα μας με στόχο την Αποκάλυψη-Επανάσταση, καλό θα ‘ναι να το πούνε δημόσια για να μη παιδεύεται κανείς να διαλύει αυταπάτες για την αντίληψη ορισμένων χώρων. Ζω σε μια συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία σημαίνει υποβάλλομαι σε μια ορισμένη πρακτική και παρατήρηση πρακτικών. Αυτή η πρακτική και αυτή η παρατήρηση πρακτικών μου αποδεικνύουν (όχι απαραίτητα ορθολογικά) την ισχύ των θέσεων ή των οπτικών γωνιών (όχι απαραίτητα σωστών) που έχω διαπιστώσει μ’ αυτήν ακριβώς την εμπειρία την καθολικότητά τους και τη διαχρονικότητά τους. Το μικρό (;) αυτό σύνολο απόψεων (στο εξής ως «άποψη» εννοώ «θέση ή οπτική γωνία») ενισχύεται σημαντικά όταν λόγω αυτής της ιστορικής μου εμπειρίας μου αποδεικνύεται (όχι απαραίτητα ορθολογικά) το εσφαλμένο κάποιων θέσεων ή οπτικών γωνιών (όχι απαραίτητα λανθασμένων) και προσθαφαιρούνται στη σκέψη μου προκαταλήψεις υπέρ ή κατά κάποιων θέσεων ή οπτικών γωνιών. Μέσω της προσθαφαίρεσης προκαταλήψεων γίνονται πιο συμπαγείς και σταθερές κάποιες απόψεις, εξασθενούνται άλλες ανοίγονται δρόμοι για τον ενστερνισμό κάποιων άλλων (που με την πρακτική μας και την παρατήρηση πρακτικών θα ισχυροποιηθούν με τον ίδιο τρόπο που προέκυψε το αρχικό «μικρό» σύνολο απόψεων) και με το δεδομένο της ισχύος ή του ατόπου κάποιων απόψεων και της ανάγκης μας να υπερπηδήσουμε τις αντιφάσεις θα απορρίπτουμε ανίσχυρες απόψεις, θα ισχυροποιούμε άλλες, θα ανοίγουμε δρόμους για νέες. Αλλά, αν είναι βλακεία να πιστεύει κανείς πως μπορεί να βγει (αυτός ή ο ακροατής λαός) έξω απ’ αυτά που επιτάσσει στη σκέψη του η πρακτική του και η παρατήρηση πρακτικών, είναι παραλογισμός να θεωρήσει πως μ’ αυτόν τον αποκαλυψιακό τρόπο μπορεί να μιλήσει για «αντικειμενικές λαϊκές ανάγκες» ή για «αντικειμενικά κριτήρια» που αποφαίνονται για το φενακισμένο ή μη κάποιων «υποκειμενικών αναγκών». Για την ακρίβεια, είναι ένας επικίνδυνος παραλογισμός γιατί δε κινδυνεύουμε να μείνουμε με μια Ντόλυ στα χέρια που θα γεράσει πρόωρα, κινδυνεύουμε να ‘μαστε μεις ένα φρικιό της φύσης. Σ’ αυτούς που, παραγνωρίζοντας τα παραπάνω, αρνούνται πεισματικά να σταματήσουν το κόρδωμα μπροστά απ’ τον καθρέφτη τους θα πρέπει να τους βάλει κάποιος να δουν ότι την ιστορική εμπειρία της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, την ιστορική εμπειρία του γεγονότος ότι το φαΐ του ενός είναι η πείνα του άλλου, δε τη συνάντησε ούτε αυτή η γενιά, ούτε η προηγούμενη, ούτε η παραπροηγούμενη, θα τη συναντάμε πολλές χιλιάδες χρόνια πίσω (με μικρά ή μεγάλα, πάντως προσωρινά, ρήγματα), θα τη συναντάμε σ’ όλους τους ανθρώπους που έμμεσα ή άμεσα, εκούσια ή ακούσια συνέβαλαν στο να υπάρξει αυτό που υπάρχει τώρα, σ’ όλους αυτούς δηλαδή που έζησαν στις προηγούμενες εκμεταλλευτικές κοινωνίες.

Όταν ο λαός δε θεωρεί ανάγκη του κάτι και θεωρεί ανάγκη του κάτι άλλο τότε, για να πούμε ότι το «κάτι» είναι «αντικειμενική ανάγκη» και το «κάτι άλλο» είναι φενακισμός δεν αρκεί να πάρουμε από το σύμπαν των ιδεών μια κλάση από απόψεις και να τις βαφτίσουμε «αντικειμενικές ανάγκες». Θα πρέπει, προκειμένου να ‘χουμε μια ελαφριά σχέση με την πραγματικότητα, να βρούμε έναν λόγο που να βγάζει τη ρετσινιά του αυθαίρετου απ’ την επιλογή μας. Όταν δεν το κάνουμε να μη χαλιέται η ατσαλωμένη μας ψυχή όταν μας βγάζουν την υλιστική τους γλώσσα οι «αριστεριστές» και τους μπαίνουν ψύλλοι στ’ αφτιά επειδή ελαφρυντικό μπορεί να μας δώσουν μόνον αν πράξαμε ιδεαλιστικά, ήτοι αν η επιλογή έγινε τυχαία (αν δεν έγινε τυχαία τότε ή θα υπάρχει λόγος και τον κρύβουμε ή δε μιλάμε συγκεκριμένα και αοριστολογούμε). Πιο συγκεκριμένα, για τα ξυπνοπούλια που θα «ορίσουν» «αντικειμενικά» το δίκαιο ως την επιβίωση και την αναπαραγωγή της δύναμης της εργατικής τάξης, το Ίδρυμά μας λέει πως αυτοί δε χαίρουν εξαίρεσης απ’ τα προαναφερθέντα και πως η επιβίωση και η αναπαραγωγή της δύναμης της εργατικής τάξης είναι ανάγκη στο βαθμό που δε βλέπουμε πως μια χαρά επιβίωνε και αναπαρήγαγε την εργατική του δύναμη ο «οπαδός της παλινόρθωσης» που έσκαβε πάγους στους -20 και στο βαθμό που παραβλέψουμε το σκοταδισμό που αναβλύζει όταν μελετήσουμε με οικονομίστικα κριτήρια κοινωνίες μη βασισμένες στο κέρδος. Επιπλέον η επιβίωση και η αναπαραγωγή της δύναμης της εργατικής τάξης είναι ανάγκη κατ’ αναλογία με τη δυνατότητά μας να μπορούμε να δώσουμε έναν ορισμό της εργατικής τάξης και επιπλέον ο ορισμός της εργατικής τάξης να εξηγεί γιατί είναι δίκαιη η κοινωνία που η εργατική τάξη δυναμικά πιέζει προς τα κει.

Όσον αφορά τώρα α) το αν η ικανοποίηση των αναγκών πού στόχευαν οι αστικές επαναστάσεις οδήγησε δυναμικά στην παρούσα κατάσταση β) το αν μπορεί να θεωρηθεί επαναστατικό πρόταγμα (ή έστω πρόταγμα που να δίνει προτεραιότητα στη μπουκιά των φτωχών και των πολλών και όχι στη μπουκιά των πλούσιων και λίγων) το πρόταγμα που αναφέρεται στις ανάγκες διαταξικά γ) το αν κάθε κοινωνική ομάδα πιστεύει πως έχει ενιαίες ανάγκες με όλες τις άλλες, δηλαδή ότι καπιταλισμός δεν καλλιεργεί τον εργατικό ανταγωνισμό, δ) το αν οι «υποκειμενικές ανάγκες» του οποιουδήποτε κοινωνικού συνόλου εμπεριέχουν ανάγκες παγιδευμένες σε λογικές που εμποδίζουν την δημιουργία ή/και την ανάπτυξη του κινήματος (αυτό είναι δύο φορές πρόβλημα μιας και το κίνημα θα τις κατοχυρώσει), ελπίζουμε η συγκυβέρνηση να μην κατοχύρωσε μια αλαλούμ απάντηση στο μυαλό των ενίοτε συντρόφων μας.

Στο εξής θα πρέπει να θυμόμαστε πως κίνημα για κάποιο πράγμα που υπερασπίζεται κάτι θα υπάρξει και υφίσταται εφόσον ο λαός I) θεωρήσει πως αυτό το «κάτι» του χρησιμεύει II) δεχθεί ότι το «κάποιο πράγμα» όντως προασπίζεται το «κάτι» III) κατανοήσει γιατί ισχύει το II IV) θα ‘χει υπόψη ένα τρόπο πάλης που θα πραγματοποιεί το «κάποιο πράγμα» με κόστος μικρότερο απ’ αυτό που θα δεχόταν χωρίς την πραγματοποίηση του «κάτι».

«Πιάνοντας» το θέμα της οικοδόμησης κομμουνισμού μέσω της διαδικασίας copy-paste θα πρέπει να «θυμίσουμε» σε κάποιους επαγγελματίες επαναστατικούς προφήτες πως μια δομή μέσα σε μια κοινωνία χαρακτηρίζει και ταυτόχρονα εξαρτάται απ’ την κοινωνία αυτή. Έτσι, στοιχεία μιας κοινωνίας μέσα σε μία άλλη για τα οποία δεν υπάρχει κανένα κίνημα στο λαό που να τα σταθεροποιεί στη δεύτερη κοινωνία και να τα αναπτύσσει με (οριακό) στόχο την πρώτη (επί τη ευκαιρία, πώς θα στήσουμε αυτά τα προπύργια χωρίς κίνημα;), ή θα αφομοιωθούν ή θα εξοστρακιστούν απ’ τη δεύτερη κοινωνία. Ειδικότερα, αν πάρουμε την εκπαίδευση, δηλαδή τον αναπαραγωγικό μηχανισμό (μα αυτό βρήκατε ρε καρντάσια;!;), του κομμουνισμού και τηνε χώσουμε στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό αυτούσια και χωρίς κανένα κίνημα να της κάνει τις πλάτες και να την σιγοντάρει, θα ξεφυτρώσει μια εκπαίδευση που θα εξυπηρετεί το υπάρχον σύστημα και μεις θα μείνουμε μ’ έναν «λαϊκό αναπαραγωγικό μηχανισμό» στα σκουπίδια ή ως εξωτική φωτογραφία τοπίου εικονικής πραγματικότητας. Το μεσσιανικό αυτής της υπόθεσης, βέβαια, δεν υπολείπεται σε κωμικότητα. Η όλη στήριξη της Αλήθειας του δικαίου μας βρίσκεται στο γεγονός ότι αυτή η δικαιοσύνη κάποια στιγμή θα κυριαρχήσει, η Αλήθεια της θα αποκαλυφθεί σε όλους. Αυτό πραγματικά είναι άσχετο με τον τρόπο εξαγωγής ηθικών κρίσεων. Δηλαδή άμα ο ιστορικός μας προορισμός είναι να γυρίσουμε πίσω στον πλανήτη μας με διαστημόπλοιο σχήματος "Ε", τότε το Δίκαιο ποιο είναι; Ν' αρχίσουμε την κατασκευή διαστημοπλοίων; Προφανώς και όχι. Πάλι θα παλέψουμε ενάντια στο ν.ν.π., γι' αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως δίκαιο στην παρούσα φάση, και όταν έρθει η στιγμή θα φτιάξουμε το διαστημόπλοιό μας ή θα σαμποτάρουμε ανέλπιδα την κατασκευή του. Αν η πάλη μας οδηγήσει στον κομμουνισμό τότε μπράβο μας και η μαμά μας μπορεί να μας χαίρεται για την εξυπνάδα μας, αλλά αυτό είναι άσχετο και μ' αυτό που πρέπει να γίνει τώρα και με την ηθικότητα του κομμουνισμού.

Η κριτική δεν ολοκληρώθηκε ακόμα, όσο πιο πολύ σκάβεις το ζήτημα «λαϊκές ανάγκες» τόσο μεγαλύτερα και λαμπρότερα διαμάντια βρίσκεις. Θα δειχθεί τι συμβαίνει όταν δεν ισχύει μία ή περισσότερες απ’ τις περιπτώσεις I-IV που προαναφέραμε κι εμείς θέλουμε να πείσουμε τον κόσμο ν’ αγωνιστεί για ένα πράγμα (εκπαίδευση, εργασία, κτλ) στην υπηρεσία τουλάχιστον των «λαϊκών αναγκών».

Όμως, πριν ρίξουμε τη ματιά στο εγχειρίδιο του καλού Εφιάλτη να σημειώσουμε πως με την αναφορά και μόνον στις «λαϊκές ανάγκες» (με τη σημασία που τους δόθηκε πριν) ανοίγει η Κερκόπορτα για ν’ αρχίσουμε να μιλάμε για μοντέλα εκπαίδευσης, εργασίας κτλ, πράγμα ηλίου φαεινότερο ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε τον παραταξιακό περίγυρό μας, αριστερό ή μη, καθεστωτικό ή μη. Αν οι «λαϊκές ανάγκες» μας είναι καλά ορισμένες, τις ενστερνίζεται ως τέτοιες ο λαός και δε θέλουμε ο πύρινοι λόγοι μας να ‘ναι ισοδύναμοι της μουγκαμάρας, τότε θ’ αρχίσουμε να πετάμε τα μοντελάκια μας. Διότι ποια η αποστολή της πρωτοπορίας του προλεταριάτου αν, αντί να εκσφενδονίζει προτάσεις πιο μπροστά απ’ αυτές που συλλαμβάνει η πλέμπα, αρκείται στο να πληροφορεί τον κόσμο πως ανάγκες του είναι αυτές που ήδη πιστεύει πως έχει; Μήπως «απλά» το να προσπαθεί να στήσει κίνημα που να θίγει τα ζητήματα που καταλαβαίνουν οι ταπεινοί μουζίκοι, με απώλεια όμως της καθεστωτικά νοημαοδοτημένης θέσης της στο status quo και κατ’ επέκταση κάθε προοπτικής καβατζώματος στην υπάρχουσα κατάσταση; Επιπρόσθετα, η τοποθέτηση «Αυτές είναι οι λαϊκές ανάγκες. Ποιο πανεπιστήμιο και πιο εργασιακό μοντέλο τις ικανοποιούν;» είναι το πλέον εύλογο να υπάρξει και να μεταθέσει τη διαπάλη απ’ τα ζητήματα του κινήματος ή τα ζητήματα που μπορούν να δημιουργήσουν κίνημα στα ζητήματα των διαφορών διαφόρων εκπαιδευτικοεργασιακών μοντέλων. Θλιβερά παραδείγματα υπάρχουν πολλά, ενδεικτικά παραθέτουμε το Μάη-Ιούνη και την απεργία στις 12/12/07 όπου η εστίαση έπεφτε στην ιδεολογική μας καθαρότητα και στην νοστιμιά του κάθε μοντέλου, με τους φορείς των λιγότερο «προωθημένων» αντιλήψεων να χαρακτηρίζονται «ουρά του ΠΑΣΟΚ» και «παρατρεχάμενοι της ξεπουλημένης ΓΕΣΕΕ».

Υποθέτουμε ότι έχουμε μια ομάδα ανθρώπων που δεν είναι σε κινηματική κατάσταση. Όταν αυτή η ομάδα είτε έχει λάθος πράγμα υπόψη γι’ αυτό που θεωρούμε και που δε θεωρούμε «λαϊκές ανάγκες», είτε θεωρεί ότι έχουμε ως το μοντέλο που προτείνουμε για την ικανοποίηση των «λαϊκών αναγκών» άλλο πράγμα απ’ αυτό που πραγματικά έχουμε, είτε έχει άλλο μοντέλο υπόψη για την ικανοποίηση των «λαϊκών αναγκών» μας, είτε διαφωνεί ως προς το αν το μοντέλο μας πραγματοποιείται με τον τρόπο πάλης που προτείνουμε τότε τουλάχιστον συμβάλλουμε στο αυτή η ομάδα να μη δραστηριοποιηθεί σύμφωνα με το πλάνο μας [να μην «παραξενευτεί» κανείς μας αν η ομάδα αυτή ακολουθήσει άλλα μέσα πάλης απ’ τα προτεινόμενα (πχ διάλογο συνδικαλιστικής ηγεσίας αντί για συνελεύσεις-καταλήψεις-διαδηλώσεις)]. Το «τουλάχιστον» θα εκπληρωθεί μόνον αν οι διαφωνίες και οι λάθος εκτιμήσεις της ομάδας αυτής μπορούν ν’ αποτελέσουν πλαίσιο δραστηριοποίησης και υπάρχει κάποια κατάσταση που συμβάλει στο να πυροδοτηθεί αυτή τη δραστηριοποίηση, σε αντίθετη περίπτωση ή κάθεται σπίτι της ή μας ακολουθεί τυφλά. Όταν συμβαίνει η ομάδα αυτή ή να διαφωνεί με τον ορισμό που δίνουμε στις «λαϊκές ανάγκες» ή να διαφωνεί ως προς το αν το κόστος του τρόπου πάλης που προτείνουμε έχει όντως λιγότερο κόστος απ’ αυτό που θα δεχθεί αν δεν ικανοποιηθούν οι «λαϊκές ανάγκες» μας ή να διαφωνεί με το αν το μοντέλο μας είναι πραγματοποιήσιμο τότε, ιδιαίτερα λέγοντάς της «ή παλεύεις για Ενιαία Ανώτατη ή τρως το νέο νόμο πλαίσιο στη μάπα», συμβάλουμε στο να μείνει αυτή η ομάδα σπίτι της ή, στην καλύτερη, στο να δραστηριοποιηθεί σε βάση ξένη απ’ αυτή που ενστερνίζεται (με τις όποιες επιπτώσεις στη διαμόρφωση αγωνιστικής συνείδησης σ’ αυτήν). Τα πράγματα σκουραίνουν άσχημα όταν η ομάδα αυτή δεν έχει κάτι συγκεκριμένο υπόψη ως προς τον τρόπο πάλης που προτείνουμε, δηλαδή όταν αφήνουμε αναπάντητο το ερώτημα (και επί της ουσίας αφήνουμε το σύστημα να τ’ απαντήσει) «στο δρόμο λύνουμε τα προβλήματά μας ή συνδιαλεγόμενοι (καλύτερα: στέλνοντας τους εργατοφοιτητοπατέρες μας να συνδιαλλαγούν);». Η κατάσταση γίνεται πραγματικά σαν τα μούτρα μας όταν η ομάδα αυτή είτε αγνοεί το τι θεωρούμε και τι δε θεωρούμε «λαϊκές ανάγκες», είτε αγνοεί το τι προτείνουμε ως μοντέλο ικανοποίησης τους, είτε δεν κατανοεί το γιατί το μοντέλο μας ικανοποιεί τις «λαϊκές ανάγκες» μας. Τότε, πέραν του ότι μας έρχονται κατακούτελα οι επιπτώσεις των παραπάνω περιπτώσεων, πέραν του ότι αυτά συνεπάγονται τουλάχιστον τη απροσδιοριστία του τρόπου δράσης μέσω της απροσδιοριστίας ή του λάθους που εμπεριέχουν (δεν είναι τόσο ξεκάθαρα, συγκεκριμένα και ριζοσπαστικά αυτά που θα κλιθεί η ομάδα να προασπίσει ώστε, για να τα πραγματοποιήσει, να χρειάζεται να κατέβει στο δρόμο κι όχι ν’ αμολήσει τους «συνδικαλιστές» της σε κάποιο όργανο συνδιοίκησης με αγωνιστική κατεύθυνση), συμβάλλουμε στο να νομιμοποιηθούν κεκτημένα του συστήματος ως κεκτημένα του κινήματος. Γιατί πώς νομίζουμε ότι θα υλοποιηθεί ένα πρόταγμα που δεν έχει νοηματοδοτηθεί απ’ τους θιασώτες του και πιέζεται το σύστημα να υλοποιήσει; Προφανώς, θα υλοποιηθεί με νοηματοδότηση που όχι μόνο δε θα ωφελεί το λαό (το «ωφελεί» εδώ το χρησιμοποιώ με τη σημασία της ικανοποίησης των αναγκών που πιστεύει ο λαός πως έχει ή/και της ανόδου του κινήματος και τη συνακόλουθη άνοδο της πολιτικής αντίληψης του κόσμου), που όχι μόνο δεν είχαμε (βέβαια, ελπίζουμε πως δεν την είχαμε…), αλλά θα ‘ναι αυτή που θα ζημιώνει το λαό (το «ζημιώνει» το ορίζουμε ως το αντίθετο του «ωφείλει» πριν). Πχ αν το 15% για την παιδεία γινόταν αιχμιακό ζήτημα του λαϊκού κινήματος, διατηρώντας την απροσδιοριστία που το βαραίνει σήμερα, ποιος εγγυάται ότι η παιδεία δε θα νοηματοδοτούνταν με τρόπο που να περικλείει το πρόταγμά μας τις χρηματοδοτήσεις για την έρευνα για το στρατό, της κρατικής χορηγίας σε ιδιωτικά εκπαιδευτικά κέντρα, της οικονομικής εύνοιας της Εκκλησίας και τα όμοια; Επ’ αυτού ακόμα, ποιος μας εξασφαλίζει ότι η ομάδα αυτή θα νιώθει ότι κάτι έκανε, ότι άξιζε ο κόπος και οι θυσίες της για να επιτευχθεί το «φιλολαϊκό μοντέλο» μας όταν είτε θα εφευρεθούν πατέντες που θα εξουδετερώνουν ό,τι θετικό κατέκτησε το πρόταγμά μας (μιας κι αυτά τα θετικά θα εναπόκεινται στη νοηματοδότηση που ορίζει η υλοποιημένη έκδοση του προτάγματός μας), είτε κάνοντάς τα τυπικά χαρτιά, είτε φτιάχνοντας αντισταθμίσματα. Με πιο απλά λόγια: ποια θα ‘ναι η αυτοπεποίθηση του κόσμου όταν το 5% για να γίνει 15% θα τριπλασιαστούν οι φορολογικές εισφορές ή/και θα υποτριπλασιαστούν οι μισθοί του κι αυτός δε θα ‘χει τη δύναμη να το εμποδίσει (να ‘μαστε ρεαλιστές: τι κίνημα περιμένουμε να εμφανιστεί στις παρούσες συνθήκες;);

Και για να εκτροχιαστεί τελείως η όποια τάση στο λαό να σηκώσει κεφάλι υπάρχουν τρία ακόμα μαργαριτάρια στο στρείδι των «λαϊκών αναγκών» που θα σπάσουν τα εναπομείναντα δόντια αυτού που θα το δαγκώσει. Κατά πρώτον καλλιεργείται σύγχυση στην ομάδα της προηγούμενης παραγράφου ως προς το πώς πρέπει να βγαίνουν τα μοντέλα που διεκδικεί: να βγαίνουν μέσα από ένα γραφείο βουλευτή (όχι απαραίτητα της αριστεράς, μπορεί να ‘ναι και κυβερνητικός και τότε τη «βάψαμε») ή να ‘ναι παραπροϊόντα της δράσης τους στο δρόμο, προτάσεις οι οποίες ανακαλύπτονται, κατανοούνται, εμπλουτίζονται, περικόπτονται, τροποποιούνται, επανακατανοούνται κοκ με την ορολογία και τον τρόπο σκέψης του αγώνα, με την ορολογία και τον τρόπο σκέψης του τσαμπουκά, του πάθους και της πολιτικής ωριμότητας του αγωνιζόμενου ανθρώπου; Κατά δεύτερον όταν η ομάδα αυτή είτε αγνοεί το τι θεωρούμε και τι δε θεωρούμε «λαϊκές ανάγκες», είτε διαφωνεί με τον ορισμό που δίνουμε σ’ αυτές, είτε αγνοεί το τι προτείνουμε ως μοντέλο ικανοποίησής τους, είτε διαφωνεί μ’ αυτό, είτε δεν κατανοεί πως το μοντέλο μας ικανοποιεί τις «λαϊκές ανάγκες» μας, είτε δεν έχει υπόψη ένα τρόπο πάλης (γενικώς ή το δικό μας) που θα πραγματοποιεί το μοντέλο μας με κόστος μικρότερο απ’ αυτό που θα δεχόταν δίχως την ικανοποίηση αυτών των «λαϊκών αναγκών», είτε διαφωνεί με τον τρόπο πάλης που προτείνουμε [ως προς το επιτυχές (γενικώς ή ειδικώς) ή ως προς το κόστος] τότε προωθούμε στην ομάδα αυτή τη ξένωσή της με τον αγώνα που θα κάνει με πλαίσιο πάλης το μοντέλο μας και τις «λαϊκές ανάγκες» μας (εφόσον φυσικά κινητοποιηθεί), ουσιαστικά όταν θα κατέβει στο δρόμο δε θα νιώθει ότι παίρνει το δίκιο στα χέρια της, αλλά να βοηθάει αυτούς οι οποίοι θα της δώσουν αυτό που δικαιούται, επιλέγει να αφήσει την τακτική και στρατηγική στόχευση του αγώνα της καθώς και τα μέσα πάλης της στην δικαιοδοσία αυτών που της έδειξαν το πρόταγμα. Εν τέλει δεν είναι αμελητέο το πρόβλημα καθαυτού του γευστικού συναγωνισμού των «κόκκινων συνταγμάτων», των «ερευνών για το λαό», καθαυτής της συζήτησης στις Γενικές Συνελεύσεις περί του ποιο μοντέλο θα ικανοποιήσει τις «λαϊκές ανάγκες» μας. Μιλάμε για μια χυδαία συζήτηση περί του ποιος έχει μεγαλύτερη την επαναστατικότητα, συζήτηση που και διώχνει κόσμο απ’ τις Γενικές Συνελεύσεις και δε συζητιούνται αυτά που πάνε μπρος το κίνημα. Όποιος δυστυχισμένος έχει ισχυρά ΕΑΑΚ και ΠΚΣ στη σχολή του θα συμφωνήσει με πικρία και θα δυσκολευτεί να κρατήσει το «συνωμοσιολογικό» στόμα του να μη πει πως ο διαγωνισμός καλύτερης βασιλόπιτας γίνεται προκειμένου να εκφυλιστεί ή να μην υπάρξει καν το επάρατο κίνημα.

Είδαμε την κατραπακιά που πέφτει υιοθετώντας ως «λαϊκές ανάγκες» έναν κατάλογο εδεσμάτων ή φανταχτερών προϊόντων μαϊμού. Υπάρχει, όμως, πρόταγμα που να μην αοριστολογεί καμουφλαρισμένο με επαναστατικές αμπελοφιλοσοφίες, που να μη μας εγκλωβίζει εν μέσω κινήματος σε συζητήσεις-τέλματα με ΔΑΠίτες περί νομιμότητας ή μη Γενικών Συνελεύσεων, που να μην επιτρέπει αυτοεξευτελισμούς τύπου διαλάλησης του ότι «πρέπει να διεκδικήσουμε το χάσιμο τα εξεταστικής για να δείξουμε ότι ο αγώνας έχει θυσίες», που να αποφεύγει το μεσσιανισμό του τέλους της ιστορίας, που να ξεφεύγει απ’ τη λογική της επιχείρησης δηλαδή, γενόμενο ταυτόχρονα σκοπός και μέσον, να μην καθαγιάζει σκατοδουλειές, που να μην είναι ιδεολογική αγκύλωση της ελέω θεού αποψάρας μας, που να εξαλείφει τον κίνδυνο να μας σπάσει ο λαός το κεφάλι επειδή ως γνώστες των ιστορικών νόμων και της αντικειμενικής ηθικής θα αξιωνόμασταν την καθοδήγησή του, που να κάνει την άποψή μας συνειδητό απαύγασμα της πράξης του αγώνα και όχι ασυνείδητο απαύγασμα του θρονιάσματος σε ανατομική καρέκλα, που να μας υποχρεώνει ν’ ασχοληθούμε με τα του κινήματος κι όχι να είμαστε περήφανοι που η παρουσία μας στο κίνημα είναι μόνο για να περάσει η γραμμή μας και να φανεί η φάτσα μας; Κοντολογίς υπάρχει πρόταγμα που να μπορεί να χαρακτηριστεί ριζοσπαστικό και να εξαλείφει τα προβλήματα που εξετάσαμε στις υπόλοιπες παραγράφους; Εμμέσως πλην σαφώς το ορίζαμε σ’ όλο το κείμενο και το ξαναορίζουμε τώρα, ένας δυναμικός κι όχι στατικός ορισμός, ορισμός που αναφέρεται στις τάσεις του «εδώ και τώρα» και στη σύγκριση τάσεων και καταστάσεων, που στοιχείο του εκ των ων ουκ άνευ είναι η άνοδος του κινήματος και ισχυροποίηση της παρακαταθήκης του, η διαμόρφωση συνθηκών όπου όλος ο κόσμος θα μπαίνει επί ίσοις όροις έκαστος σε διαδικασία εκπλήρωσης των επιθυμιών του με τους δικούς του όρους και προτεραιότητες, που θεωρεί ότι «σημαντική δράση είναι ο,τιδήποτε προωθεί την αυτοπεποίθηση, την αυτονομία, την πρωτοβουλία, την συμμετοχή, την αλληλεγγύη, τις εξισωτικές τάσεις και την αυτενέργεια των μαζών και οτιδήποτε συμβάλλει στον αποφενακισμό τους».

μη Κρατικό μη Κερδοσκοπικό Ίδρυμα Ιζηματολογικών Ερευνών